2024 Ana Temaları - Savaş, Seçimler, Faiz Oranı

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) istatistiklerine göre 31 Aralık 2023 itibariyle küresel yeni Covid-19 vaka sayısı 69 milyonun altında olup, 2021'deki 200 milyon ve 2022'deki 420 milyon vakaya kıyasla önemli bir azalma göstermiştir. Sadece Ocak ayında meydana gelen yaklaşık 50 milyon vaka ile yılın büyük bir bölümünde Covid-19'un küresel ekonomik faaliyetler üzerindeki doğrudan etkisinde önemli bir azalma yaşanmıştır. Dünyanın ekonomik faaliyetlerinin 2024 yılında tamamen pandemi öncesi seviyelere döneceği öngörülmektedir. Pandemi cephesindeki olumlu görünüme rağmen, jeopolitik gerilimler ve Ukrayna-Rusya çatışması, İsrail-Hamas çatışması ve dünya çapında merkez bankalarının faiz oranlarını artırması gibi önemli olaylar yatırımcıları temkinli tuttu ve tam bir ekonomik toparlanmayı engelledi. Yeni yıl başlarken, daha iyi stratejik dağıtım için piyasadaki önemli olaylara veya haberlere dikkat etmek çok önemlidir.

Jeopolitik durumlara bakıldığında, Ukrayna-Rusya çatışması patlak verdiğinden bu yana 710 günden fazla sürdü ve bahar geldiğinde çıkmazın kırılıp kırılmayacağı çok önemli. Orta Doğu'daki çatışmayla ilgili olarak, kapsamının diğer bölgelere yayılıp yayılmayacağına odaklanmak önemlidir. ABD'li derecelendirme kuruluşu Moody's geçtiğimiz günlerde İsrail'in kredi notunu A2'ye düşürdü. Bu iki bölgesel çatışmanın durumu sadece petrol fiyatlarını doğrudan etkilemekle kalmıyor, özellikle Avrasya'nın iki kıtasını birbirine bağlayan deniz yolları, Kızıldeniz ve Hürmüz Boğazı etkilendiğinde küresel yatırımcılar arasında riskten kaçınma eğilimini tetikliyor. Giderek daha fazla sayıda büyük konteyner gemisi Ümit Burnu'ndan geçmeyi tercih ediyor ve bu da sadece seyahat süresini etkilemekle kalmıyor, aynı zamanda bu tür değişikliklerin öngörülemeyen zincirleme reaksiyonlara yol açıp açmayacağı konusunda yatırımcıların endişelerini artırıyor. Böylesine gergin bir durumla karşı karşıya kalan altın fiyatı Kasım sonundan bu yana 2.000 doların üzerinde seyretmektedir ve gerginlik diğer bölgelere de yayıldığında, piyasadaki riskten kaçınma eğilimini daha da artıracak ve emtia fiyatlarını şişirecektir.

Aktif savaşın yanı sıra, 2024 yılı küresel çapta farklı ölçeklerde seçimlere sahne olacak ve dört büyük seçim uluslararası dikkatleri üzerine çekecek. Ocak ayında Tayvan'da yapılacak başkanlık seçimi Tayvan Boğazı'ndaki durumu doğrudan etkileyecek ve Çin ile ABD arasındaki güç mücadelesini dolaylı olarak etkileyecektir. Mart ayında Rusya'da Putin'in yeniden seçilmesi beklenen başkanlık "seçimi", Ukrayna-Rusya savaşının çıkmaza girmesi ya da Rusya'nın aleyhine sonuçlanması halinde Rusya'nın yönetim politikalarında değişikliklere yol açabilir ve Avrupa'nın tüm siyasi ve ekonomik gidişatını etkileyebilir. Hindistan'da Nisan ve Mayıs aylarında yapılacak parlamento seçimleri, Çin ile ABD arasında son dönemde yaşanan ticari gerilimlerin ortasında Hindistan'ın Çin'in etkisini ve ekonomik büyümesini dengelemedeki stratejik değeri nedeniyle tüm dünyanın ilgisini çekmektedir.

Elbette en önemli konu yıl sonunda yapılacak olan ABD başkanlık seçimleri. Tartışmalı Trump'ın olası adaylığı belirsizliğini koruyor. ABD toplumu içinde derinleşen bölünme, bir sonraki başkanın uluslararası gerilimleri etkili bir şekilde ele alma becerisini engelleyebilir ve yatırımcılar bu gelişmeleri yakından izlemelidir.

Ekonomi cephesinde, başlıca hisse senedi piyasaları 2023 yılında iyi performans göstermiş, Nikkei Endeksi, yendeki değer kaybı dikkate alınmasa da, %30'luk büyüme ile başı çekmiştir. S&P 500 ve Euro Stoxx 50 endeksleri sırasıyla %24,5 ve %17,3 oranında yükselerek küresel yatırımcıların iyimserliğini yansıtmıştır. Bu olumlu ivmenin önümüzdeki yıl devam edip etmeyeceği sadece yukarıda bahsedilen savaş ve seçim faktörlerine değil, aynı zamanda dünya genelinde faiz oranlarının yönüne de bağlıdır. Faiz oranları, tasarruf hesabı faiz oranlarını ve aylık ipotek geri ödemelerini etkileyerek günlük hayatta çok önemli bir rol oynamaktadır. 2023'ün sonlarına doğru ABD dışındaki para birimleri, ABD Merkez Bankası'nın faiz indirimlerine gidebileceği beklentisiyle güçlü bir toparlanma yaşamıştır. Bu beklenti, ABD Merkez Bankası'nın yüksek enflasyonla mücadele etmek için 2022'de faiz oranlarını önemli ölçüde artırdığı düşünüldüğünde makuldür. Enflasyon rakamlarının yavaşlaması ve artan mortgage geri ödemelerinin yarattığı ekonomik baskı nedeniyle, Federal Rezerv'in daha fazla faiz artışının ekonomik büyüme üzerindeki potansiyel olumsuz sonuçlarını göz önünde bulundurması gerekebilir.

‍

Özetle, öngörülemeyen olaylar dışında, 2024 yılında dünyanın Covid-19 salgınından tamamen kurtulması beklenmektedir. Ekonomik görünüm genel olarak iyimser olsa da, jeopolitik olaylar, devam eden iki çatışma ve birkaç önemli seçim beklenmedik "siyah kuğu" olaylarına yol açabilir. Yatırımcılar bu gelişmeleri yakından izlemeli ve zamanında ve bilinçli yatırım kararları almalıdır.