Sự kiện thiên nga đen là gì?
Vì vậy, trước hết chúng ta hãy hiểu sự kiện thiên nga đen có ý nghĩa gì. "Thiên nga đen" là một sự kiện hiếm gặp, không thể đoán trước và bất ngờ có quy mô lớn có thể xảy ra trên thị trường tài chính. Nassim Nicholas Taleb lần đầu tiên phổ biến nó vào năm 2007 với cuốn sách "Thiên nga đen: Tác động của điều không thể xảy ra". Một sự kiện như vậy có ba thuộc tính chính, đó là hiếm, tác động cực đoan và khả năng dự đoán hồi cứu. Tác động của nó rất đáng kể đối với thị trường tài chính, nền kinh tế hoặc xã hội. Khi sự kiện xảy ra, thường thì nó được hợp lý hóa trong nhận thức muộn màng, cho rằng nó có thể đã được dự đoán.
Đặc điểm của sự kiện thiên nga đen
Các đặc điểm chính của các sự kiện Thiên nga đen làm nổi bật lý do tại sao chúng rất quan trọng và đầy thách thức. Điều này giúp hiểu tại sao chúng có tác động sâu sắc như vậy.
Cực kỳ hiếm
Thiên nga đen là một sự kiện hiếm hoi được đánh giá ngoài phạm vi kỳ vọng bình thường. Đó là những sự kiện có thể coi là rất khó xảy ra, không có tiền lệ thuyết phục trong quá khứ.
Tác động nghiêm trọng
Khi các sự kiện Thiên nga đen xảy ra, hiệu ứng của chúng hóa ra là phi thường. Chúng có xu hướng phá vỡ thị trường tài chính, nền kinh tế, xã hội hoặc thậm chí các hệ thống toàn cầu.
Khả năng dự đoán hồi cứu
Mọi người có xu hướng rất dai dẳng này cố gắng biện minh cho những gì đã xảy ra với lợi ích của nhận thức muộn màng và làm cho sự kiện có vẻ có thể dự đoán được khi, trên thực tế, hầu hết các sự kiện đó rất khó đoán. Những đặc điểm này chỉ ra lý do tại sao các sự kiện Thiên nga đen rất khó để sẵn sàng và tại sao tác động của chúng luôn sâu sắc như vậy.
Nguồn gốc của khái niệm thiên nga đen
Thuật ngữ "Thiên nga đen" thực tế là một từ đồng nghĩa với các sự kiện được phân loại là hiếm và không thể đoán trước và để lại hậu quả nghiêm trọng. Khái niệm này hiện được công nhận rộng rãi. Nó được đưa ra bởi Nassim Nicholas Taleb, người đã thách thức sự khôn ngoan thông thường về rủi ro và sự không chắc chắn. Ông nhấn mạnh tác động nghiêm trọng của những sự kiện hiếm gặp này, tập trung vào cách mọi người hiểu và chuẩn bị cho chúng.
Nassim Nicholas Taleb và đóng góp của ông
Như đã đề cập, thuật ngữ Thiên nga đen đã được phổ biến bởi Nassim Nicholas Taleb, một cựu thương nhân và giáo sư tài chính. Trong tác phẩm của mình, ông đã mô tả những loại sự kiện hiếm hoi và chưa từng có này có thể tác động đến con người và thị trường như thế nào và làm thế nào gần như không thể dự đoán chúng. Taleb chỉ ra rằng các phương pháp và lý thuyết xác suất tiết lộ rủi ro thông thường đã không thấy trước những sự kiện đó, do đó tạo ra cảm giác an toàn sai lầm.
Thiên nga đen: Tác động của điều rất khó xảy ra
Các sự kiện Thiên nga đen đã được trình bày chi tiết trong cuốn sách có tựa đề Thiên nga đen: Tác động của điều không thể xảy ra, xuất bản năm 2007. Taleb đã nói về những sự kiện rất hiếm hoi này, mặc dù không thể dự đoán được, nhưng lại tạo ra những ảnh hưởng không cân xứng to lớn đối với thế giới. Cuốn sách này đã thách thức các quan niệm truyền thống về rủi ro và sự không chắc chắn, chỉ ra tầm quan trọng của việc luôn chuẩn bị cho những điều bất ngờ. Cuốn sách kể từ đó đã định hình cách suy nghĩ, ảnh hưởng đến một loạt các lĩnh vực từ tài chính đến triết học.
Thành kiến tâm lý và sự kiện thiên nga đen
Yếu tố tâm lý về cách chúng ta phản ứng và chấp nhận các sự kiện Thiên nga đen đóng một vai trò quan trọng. Bởi vì những sự kiện này có tính chất bất ngờ, chúng thường kích hoạt những cảm xúc mạnh mẽ khó kìm nén. Cùng với những cảm xúc khác nhau, thành kiến nhận thức cũng thường xuyên xảy ra. Thông thường, các sự kiện Thiên nga đen gây ra sự thiên vị nhận thức muộn màng và thiên vị bình thường, từ đó ảnh hưởng đến cách chúng ta phản ứng với tình huống.
Hiểu về thành kiến Hindsight
Thiên kiến nhận thức là một hiện tượng phổ biến rộng rãi được biết đến với cách tiếp cận "Tôi biết tất cả cùng". Sự thiên vị nhận thức muộn màng được giải thích là xu hướng xem các sự kiện có thể dự đoán được sau khi chúng đã xảy ra. Hiệu ứng nhận thức muộn này thường cản trở mọi người thích nghi với thực tế mới, tạo ra niềm tin sai lầm rằng sự kiện này có thể thấy trước. Điều này có thể ngăn cản các công ty và nhân viên học những bài học thiết yếu sẽ được sử dụng rất nhiều trong tương lai.
Sự nguy hiểm của sự thiên vị bình thường
Trong những tình huống không thể đoán trước, mọi người phản ứng khác nhau. Một trong những phản ứng xảy ra rộng rãi là thiên vị Bình thường. Nó khiến mọi người mong đợi rằng mọi thứ sẽ hoạt động giống như trong quá khứ. Sự thiên vị bình thường khiến mọi người đánh giá thấp tác động của các sự kiện Thiên nga đen, do đó khiến họ bỏ qua các tín hiệu cần thiết. Vậy sự thiên vị bình thường có thể ảnh hưởng tiêu cực đến mọi người hoặc tổ chức như thế nào? Vấn đề là, nếu các tín hiệu bị bỏ qua, mọi người và doanh nghiệp có thể trở nên dễ bị tổn thương trước các sự kiện bất ngờ và những bất ngờ tiêu cực.
Ví dụ thực tế về các sự kiện Thiên nga đen
Như đã đề cập, các sự kiện Thiên nga đen rất hiếm và không thể đoán trước trong tự nhiên. Nếu chúng ta quay trở lại, có một vài sự kiện để lại hiệu ứng tiêu cực toàn cầu. Một trong những sự kiện đó là cuộc khủng hoảng tài chính nổi tiếng năm 2008, dẫn đến cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu nghiêm trọng nhất. Trên thực tế, đối với các tổ chức tài chính và nhà đầu tư lớn, đó là điều bất ngờ và gây bất ngờ. Một ví dụ khác được mọi người biết đến là đại dịch COVID-19. Đại dịch không chỉ tác động đến sức khỏe toàn cầu mà còn gây ra sự gián đoạn kinh tế toàn cầu. Hai ví dụ này hoàn toàn cho thấy các sự kiện Thiên nga đen sâu sắc có thể ảnh hưởng đến con người, tổ chức và chính phủ cả trong nước và trên toàn thế giới, thị trường tài chính và nền kinh tế toàn cầu như thế nào.
Tác động của các sự kiện thiên nga đen đối với thị trường và hành vi của con người
Tác động tiêu cực của Thiên nga đen không chỉ lan truyền trên thị trường tài chính mà còn ảnh hưởng đến cá nhân và tổ chức và hành vi chung của họ. Một số kết quả phổ biến trên thị trường, là sự biến động thị trường đáng kể và báo động và nhầm lẫn lan rộng.
Phản ứng của thị trường đối với các sự kiện Thiên nga đen
Trong trường hợp của một sự kiện Thiên nga đen, thị trường thường phản ứng bằng sự gia tăng biến động và sự không chắc chắn rõ ràng. Giai đoạn này thường nổi bật với việc bán hoảng loạn giữa các nhà đầu tư, dẫn đến sự suy giảm tài sản và tổn thất tài chính. Thanh khoản có thể bốc hơi khi những người tham gia thị trường tranh giành sự che chở khỏi những rủi ro nhận thấy, làm trầm trọng thêm tình hình. Vì các sự kiện có bản chất không thể đoán trước, các mô hình rủi ro thông thường không đánh giá chính xác tình hình.
Thông tin chi tiết của Taleb về tính dễ bị tổn thương của thị trường
Học giả đã phổ biến khái niệm về các sự kiện Thiên nga đen, Nassim Nicholas Taleb, đã nhấn mạnh tính dễ bị tổn thương vốn có của thị trường đối với những sự kiện chưa từng có này. Nói cách khác, theo Taleb, thị trường không bao giờ có thể sẵn sàng cho các sự kiện cực đoan vì các mô hình tài chính truyền thống đánh giá thấp xác suất và tác động của các sự kiện như vậy. Ông nói rằng việc nhấn mạnh vào hiệu quả và lợi ích ngắn hạn như vậy làm cho thị trường trở nên mong manh hơn vì những thị trường đó không thể xem xét khả năng gián đoạn thảm khốc.
Những hạn chế của các mô hình dự đoán trong dự báo thiên nga đen
Các mô hình dự đoán nói chung là những công cụ tuyệt vời có ích cho nhiều tình huống. Tuy nhiên, chúng không phải lúc nào cũng hữu ích khi dự đoán các sự kiện Thiên nga đen. Lý do tại sao các mô hình này không phù hợp với các sự kiện Thiên nga đen là vì chúng chủ yếu dựa vào dữ liệu lịch sử và xác suất thống kê, trong khi các sự kiện Thiên nga đen rất hiếm và không thể đoán trước. Đây là lý do tại sao các mô hình thông thường có thể đánh giá thấp khả năng và hậu quả của các sự kiện như vậy và mang lại cảm giác an toàn sai lầm, khiến thị trường dễ bị tổn thương.
Tại sao các mô hình đầu tư truyền thống thất bại
Các mô hình đầu tư truyền thống không dự đoán được các sự kiện Thiên nga đen vì tính toán của chúng dựa trên ưu tiên lịch sử và các xu hướng đã được thiết lập. Các mô hình này được xây dựng dựa trên giả định về các điều kiện thị trường trong tương lai tương tự như các xu hướng trong quá khứ, điều này hóa ra gây hiểu lầm trong trường hợp các sự kiện chưa từng có. Hầu hết các mô hình cũng đánh giá hiệu quả thị trường và phân phối rủi ro bình thường, điều này không có giá trị đối với các sự kiện hiếm gặp và cực đoan.
Vai trò của trực giác trong việc ra quyết định
Mặc dù các mô hình dự đoán và quản lý rủi ro thông thường không phải lúc nào cũng là công cụ đáng tin cậy trong việc dự đoán các sự kiện Thiên nga đen, nhưng trực giác, dựa trên kinh nghiệm thị trường rộng lớn, có thể ảnh hưởng đến việc ra quyết định. Trực giác cho phép những hiểu biết có giá trị và thái độ linh hoạt và thích nghi hơn khi đối mặt với sự không thể đoán trước. Tuy nhiên, đưa ra quyết định chỉ dựa trên trực giác là một rủi ro khác, vì nó có thể bị ảnh hưởng bởi những thành kiến và cảm xúc nhận thức.
Quan điểm của Gerd Gigerenzer về cảm xúc ruột thịt so với các mô hình phức tạp
Một nhà nghiên cứu nổi tiếng trong việc ra quyết định, Gerd Gigerenzer, có một quan điểm khác khi nói đến các quyết định dựa trên trực giác. Ông lập luận rằng trực giác và cảm giác ruột thường chứng minh hiệu quả hơn nhiều so với các mô hình dự đoán truyền thống.
Gigerenzer đảm bảo rằng khi dữ liệu có thể thiếu để cung cấp những hiểu biết có giá trị, trực giác hóa ra lại có giá trị hơn trong việc cung cấp những hiểu biết sâu sắc. Ông nghĩ rằng để đạt được kết quả tốt hơn trong việc dự đoán các sự kiện Thiên nga đen, nên gắn bó với sự cân bằng giữa trực giác và phân tích dựa trên mô hình.
Chiến lược đầu tư để giảm thiểu rủi ro thiên nga đen
Việc quản lý hiệu quả rủi ro Thiên nga đen thực sự là một thái độ chiến lược tiết lộ những nhược điểm của các mô hình dự đoán và chuẩn bị cho những sự kiện cực đoan đó. Các chiến lược đầu tư tốt nhất cũng bao gồm các danh mục đầu tư có khả năng phục hồi và thích ứng với những cú sốc bất ngờ. Điều này liên quan đến một loạt các kỹ thuật, từ đa dạng hóa đến việc áp dụng các thực tiễn quản lý rủi ro. Nhận thức được các lỗ hổng có thể xảy ra sẽ bảo vệ các nhà đầu tư khỏi sự không chắc chắn và biến động.
Tầm quan trọng của đa dạng hóa
Đa dạng hóa là một chiến lược đầu tư rất đơn giản, trong đó đầu tư được trải rộng trên một loạt các tài sản, lĩnh vực và vị trí địa lý để giảm rủi ro. Điều này nhằm giảm thiểu khả năng một tài sản hoạt động kém và làm giảm hiệu suất của toàn bộ danh mục đầu tư. Trong trường hợp Thiên nga đen, đa dạng hóa quản lý thua lỗ vì không phải tất cả các khoản đầu tư sẽ bị ảnh hưởng tương tự bởi sự kiện hiếm gặp đó. Do đó, một phần tài sản hình thành danh mục đầu tư sẽ hoạt động tốt khi những tài sản khác không, do đó, ổn định danh mục đầu tư nói chung và giảm thiểu tổn thất tài chính.
Harry Markowitz và Lý thuyết danh mục đầu tư hiện đại (MPT)
Harry Markowitz đã đưa ra khái niệm tối ưu trong hồ sơ lợi nhuận rủi ro của danh mục đầu tư thông qua đa dạng hóa. Nó chủ yếu tập trung vào việc tạo ra một danh mục đầu tư cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận. Điều này được thực hiện bằng cách kết hợp các loại tài sản khác nhau với các mối tương quan đa dạng. Cách tiếp cận này hoặc tối đa hóa lợi nhuận cho một mức độ rủi ro nhất định hoặc giảm thiểu rủi ro cho một mức lợi nhuận nhất định.
Những thách thức khi áp dụng MPT vào các sự kiện Thiên nga đen
Lý thuyết danh mục đầu tư hiện đại (MPT) cung cấp những hiểu biết có giá trị về đa dạng hóa và quản lý rủi ro, nhưng nó không hữu ích khi nói đến các sự kiện Thiên nga đen. Lý do tại sao nó thất bại cho các sự kiện không thể đoán trước là dữ liệu lịch sử và tương quan thống kê là cơ sở của MPT. Tuy nhiên, dữ liệu lịch sử không hoạt động cho các tình huống chưa từng có và dữ liệu mà chúng tiết lộ có thể không chính xác cho các dự đoán trong tương lai. Do đó, MPT thường không giải quyết được các rủi ro do các sự kiện Thiên nga đen gây ra và không phải là công cụ duy nhất để ước tính tình hình thị trường.
Cân bằng sự phức tạp với sự đơn giản trong đầu tư: Mẹo thiết thực để xây dựng danh mục đầu tư chống khủng hoảng
Để tạo ra một danh mục đầu tư chống khủng hoảng, điều cần thiết là phải đạt được sự cân bằng giữa các chiến lược phức tạp và đơn giản. Đúng là các chiến lược nâng cao có giá trị và tiết lộ những hiểu biết đáng kể; Tuy nhiên, giữ cho chúng đơn giản và dễ quản lý là chìa khóa quan trọng để thành công. Để đạt được sự cân bằng và tạo ra một danh mục đầu tư sẽ có khả năng phục hồi trước những gián đoạn không lường trước được, cần phải tuân theo các bước nhất định, chẳng hạn như đánh giá và tái cân bằng liên tục, cũng như tránh quá phụ thuộc vào các phương pháp dự đoán.
Giám sát và tái cân bằng liên tục
Giám sát và tái cân bằng liên tục bảo vệ danh mục đầu tư khỏi các cuộc khủng hoảng không lường trước được. Đánh giá liên tục cho phép chúng tôi tiết lộ các điều kiện thị trường thay đổi và sự cần thiết phải phù hợp với rủi ro và cơ hội thay đổi. Đến lượt mình, tái cân bằng giúp giữ cho danh mục đầu tư đa dạng và điều chỉnh theo khả năng chấp nhận rủi ro và mục tiêu của nhà đầu tư.
Tránh quá phụ thuộc vào các mô hình dự đoán
Các mô hình dự đoán là công cụ tuyệt vời để tiết lộ những hiểu biết hữu ích, tuy nhiên, dựa vào chúng quá nhiều không chỉ không cần thiết mà còn có thể phá hoại. Bởi vì các mô hình dự đoán có những hạn chế nhất định, chúng không hữu ích để dự đoán các kịch bản cực đoan. Để đạt được kết quả tốt hơn, tốt hơn là kết hợp những hiểu biết dự đoán với các thực tiễn quản lý rủi ro cơ bản.
Kết thúc
Các sự kiện Thiên nga đen không thể đoán trước trong tự nhiên, có tác động cao và, hồi tưởng, thường xuất hiện có thể dự đoán được. Những sự kiện này cho thấy các mô hình dự đoán truyền thống hạn chế như thế nào trong các tình huống cực đoan. Để chuẩn bị tốt hơn cho các sự kiện Thiên nga đen, điều quan trọng là phải nhận ra những thành kiến tâm lý và những điểm yếu trong các mô hình thị trường thông thường. Bằng cách sử dụng các chiến lược hiệu quả, bao gồm đa dạng hóa, giám sát liên tục và cách tiếp cận cân bằng, sẽ dễ dàng hơn để sẵn sàng cho những sự kiện không thể đoán trước này và chịu tổn thất đầu tư tối thiểu.
..
